|
|
Hofman
Pro Audio Wijchen Tel: 024-6774063 Mobiel: 06-83542937 E-mail: hofmanpa@upcmail.nl |
| Luidsprekereigenschappen. Thiele & Small Parameters. De technische specificaties van luidsprekerchassis zijn vastgelegd in de zogenaamde Thiele & Small Parameters. Vergelijk van de cijfers lijkt zo dus eenvoudig mogelijk. Desondanks kunnen gemakkelijk interpretatiefouten ontstaan, omdat men appels met peren vergelijkt. Een paar van die misverstanden willen we hier uit de weg ruimen. X-Max De X-max van een luidspreker vertelt wat over de maximale lineaire conusuitslag. De wijze van specificeren is soms niet erg duidelijk, laat staan direct vergelijkbaar. De X-Max wordt berekend vanuit de dikte van de poolplaat (airgap height) en de lengte van de spreekspoel (voice coil height). De voice coil height is doorgaans groter dan de airgap, zodat de spreekspoel een eind op en neer kan bewegen zonder dat het aantal windingen binnen de airgap (het magneetveld) daardoor wijzigt. Als namelijk het aantal windingen binnen de airgap afneemt dan zal de aandrijfkracht afnemen en de uitslag minder toenemen dan eigenlijk zou moeten. Er vindt dus compressie plaats van de toppen van het signaal. Nu is het probleem dat elke fabrikant zijn eigen rekenmethode volgt om e.e.a. te specificeren. Sommige nemen de voice coil height minus de airgap height, (ook wel overhang genoemd) als X-max. Anderen nemen de overhang/2 om de + en - uitslag te specificeren. Weer anderen stellen (overigens correct) dat het magneetveld niet abrupt ophoudt buiten de airgap, dus ook de aandrijving niet, en rekent dus een bepaald percentage erbij. Maar die percentages correctie verschillen weer per fabrikant. Het is dus heel moeilijk, zo niet onmogelijk om de X-Max specificaties van merken met elkaar te vergelijken. Vandaar dat wij besloten hebben niet de X-Max, maar de overhang van de voice coil te specificeren. Dit zijn namelijk keiharde cijfers. De top/top waarde van de echte X-Max zal in de praktijk ca. 25% groter zijn, vanwege het magneetveldresidu buiten de airgap, maar daar komen we dus weer op glad ijs. Nog even iets om over na te denken: Een grote X-max is nodig voor krachtige weergave van lage frequenties, maar is weer ongunstig voor de effici�ncy van de speaker. Je moet een speaker dus niet meer X-max geven dan nodig is voor zijn taak, want dan is hij gewoon minder luid. Er zijn diverse boxontwerp-programma'tjes op het internet te vinden die naast de ideale maten voor de box ook de conusexcursie geven bij b.v vol vermogen, of de maximum power die kan worden aangeboden bij een bepaalde X-max. Die excursie die het programma geeft is vaak de top/top waarde. Ook wij gebruiken computerprogramma's in de eerste ontwikkelingsfase, maar excursiemetingen middels laser laten zien dat de door het programma voorspelde excursie lang niet altijd volledig wordt gehaald, en dat bij overschrijding van de X-max van de speaker niet abrupt de signaalpieken worden afgeplat, omdat het magneetveld niet abrupt stopt buiten de airgap. De BL-factor De BL-factor is een belangrijke parameter voor luidsprekers. Het vertelt wat over de kracht van de aandrijving. Vooral in hoorngeladen toepassingen is een hoge BL-factor (BL > 20) van belang. De speaker is dan goed in staat zijn energie af te leveren aan de zware belasting die de hoorn vormt. Nu bestaat de hardnekkige opvatting dat 4ohm speakers in dit opzicht slechter zijn dan 8 ohm speakers... De 4 ohmers laten meestal een lagere BL-factor zien, en lijken dus minder krachtig. Nu is het domweg zo dat als je een bepaalde speaker in 8 ohm maakt en een exacte kopie in 4 ohm, dan zal de BL-factor van de 4 ohm altijd een factor 1,414 lager zijn, want er liggen 1,414x minder windingen op de spreekspoel. De BL-factor moet echter altijd worden beoordeeld IN SAMENSPEL met de luidspreker impedantie. Immers; de kracht van aandrijving is gelijk aan IxBxL. Dus, anders gezegd, stroom x BL-factor. Nou is de stroom door een 4 ohm speaker per definitie 1,414x hoger dan in de 8 ohm versie. De aandrijfkracht van de 4 ohmer is dus exact gelijk, want de 1,414x grotere stroom compenseert de 1,414x lagere BL. Niet vergeten dus; een 4 ohms versie kan -en zal meestal ook- exact dezelfde kwaliteiten hebben als de 8 ohm versie. (En stel nou eens dat ik geen gelijk heb, dan zou een 16 ohm speaker nog beter zijn dan een 8 ohmer! Of beter nog; 32 ohm! Of 64, of 128 ohm....) Voor nadere vragen of commentaar ben ik altijd te porren; Wil Hofman Hofman Pro Audio
|
|
Hofman Pro Audio is een afdeling van Hofman Elektronica, KvK Arnhem 10041.806 BTW.nr. 8047.18.416B01 - Tel: 024-6774063 - Mobiel: 06-83542937 - E-mail: hofmanpa@upcmail.nl |